Σοφία Καββαθά: Ένα περιοδικό γεννιέται-επεισόδιο 3ο
... Βρισκόμαστε, λοιπόν, στην τελευταία εβδομάδα του Σεπτέμβρη του ’70 στο αναπαραγωγείο-λιθογραφείο-βιβλιοδετείο του Σπύρου Μπόντα στο Μαρούσι, δίπλα στη βιομηχανία αναψυκτικών «Ήβη», όπου πρόκειται να τυπωθεί το περιοδικό, με ολοκληρωμένα τα τυπογραφικά του περιοδικού και το εξώφυλλο.Και τα μαθαίνουμε όλα τα τεχνικά, εκτυπωτικά και βιβλιοδετικά σε μία ημέρα και μία νύχτα, μέχρι τα ξημερώματα στις 05.30, οπότε έφευγαν τα πρώτα τεύχη των 4Τ, με τρίκυκλο για μεγαλύτερη ευελιξία στην κυκλοφορία, ώστε να προλάβουμε ανοιχτό το πρακτορείο Διανομής Τύπου.
Σε αυτήν τη μονοήμερη, ταχύρρυθμη τεχνική εκπαίδευση μάθαμε, μεταξύ άλλων πολλών, να ρίχνουμε τα τυπογραφικά (16σέλιδα) το ένα μέσα στο άλλο με το χέρι, ακολουθώντας την αρίθμηση των σελίδων, και να κάνουμε έλεγχο στα μονταρισμένα φιλμ που απεικονίζουν τις σελίδες κάθε 16σέλιδου πριν τυπωθούν στο χαρτί.
Πριν γίνουν οι «τσίγκοι» με ανάγλυφα τα θέματα από όπου περνούσε το μελάνι και τύπωνε στο χαρτί τα γράμματα, τα σχήματα, τις εικόνες, τις προσδοκίες μας, ο έλεγχος γινόταν βλέποντας και διαβάζοντας κείμενα και εικόνες ανάποδα. Και, ξαφνικά, στο θόρυβο των εκτυπωτικών-διπλωτικών-κοπτικών μηχανών, που δούλευαν «με χίλια», ακούγεται κραυγή: «Βλέπω τυπωμένο ανάποδα!».
Φοβερός ο Σπύρος Μπόντας, λιθογράφος, Κερκυραίος, με παράδοση στην εκτύπωση (στην Κέρκυρα ξεκίνησε ο Γουτεμβέργιος τη δουλειά του στην Ελλάδα). Ο Σπύρος σταματάει με ένα σφύριγμα όλες τις μηχανές, στέλνει να ξυπνήσουν τον Κ.Κ., που παίρνει έναν υπνάκο σε ένα σωρό κοψίδια χαρτιού, και στη συνέχεια ιδού πώς γράφονται οι τραγωδίες, κλασικές ή σύγχρονες, ελληνικές οπωσδήποτε.
Κ.Κ.: «Αυτό ήταν. Τα μαζεύουμε και φεύγουμε. The party is over».
Μπόντας: «Περίμενε, αδερφέ. Tόσες φιγούρες έχουμε να χορέψουμε ακόμη. Μη σταματάς το πάρτι. Έχω χαρτί να το ξανατυπώσουμε».
Κ.Κ.: «Τι λες, ρε Σπύρο. Δικτατορία έχουμε. Ξέρεις τις συνθήκες. Ζυγίσουν ακόμα και τα ξακρισμένα με τα τελικά τεύχη για να βγει στο γραμμάριο η διατακτική. Κάναμε ένα μήνα να πάρουμε την έγκριση από τον Οργανισμό Χάρτου (ίσως ήταν Εθνικός τότε, μετά τη δικτατορία και τις διατακτικές έγινε καλή, πολύ καλή μπίζνα). Πώς θα κάνεις την τράμπα; Θα πας μέσα. Δε γίνεται...».
Το τέλος γραφόταν με ανοικτό το μεσαίο τυπογραφικό του περιοδικού. Στο κεντρικό «σαλόνι», σελίδες 66-67, ο Κ.Κ. κήρυττε τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (αυτόν τον τίτλο είχε το κομμάτι) με τη συγκριτική οδήγηση-παρουσίαση της Mercedes 300 6.3 SEL και της R.R Silver Shadow. Μυθικό κομμάτι για την Ελλάδα του ’70. Και τα δύο supercar είχαν διατεθεί στο ακυκλοφόρητο ακόμη περιοδικό 4ΤΡΟΧΟΙ από ιδιώτες, και όχι αντιπροσώπους. Η Mercedes είχε αντιπρόσωπο τότε, τη «ΒΙΑΜΑΞ» του Φωστηρόπουλου, η R.R δε νομίζω.
Τα όνειρα, όμως, δεν ξεσκίζονται εύκολα. Από ένα λάθος, μια απατεωνίστικη δολοπλοκία ανθρώπινη, όπως έγινε χρόνια πολλά μετά σε εμάς. Κι ακούγεται ο από μηχανής θεός, όπως στις αρχαίες τραγωδίες, να δίνει το χρόνο και τη λύση (ας πούμε), και λέει: «Σπύρο, βάλε το χαρτί που έχεις να τυπώνεται, και θα πάω αύριο στην κυρία... στον Οργανισμό, θα της πω ότι ήταν δικό μου λάθος ο έλεγχος των σελίδων, και ακόμα μεγαλύτερο λάθος να ζητήσω χαρτί που δεν ήταν δικό μας.
Το πολύ πολύ να κλάψω. Έτσι κι αλλιώς, είμαι έτοιμη».
Ο Σπύρος κάνει τις αλλαγές, οι μηχανές συνεχίζουν, ο Κ.Κ. καπνίζει τα κίτρινα Gauloises, όλα μαζί. Βγαίνει το πρώτο δοκίμιο, είναι σωστό, δένεται ένα τεύχος του με το χέρι, και το έχουμε ακόμη στον πρώτο τόμο, με την ιδιόχειρη αφιέρωση του Σπύρου.
Ξημερώματα, 05.30, φτάνουμε στο Νέο Πρακτορείο, όπου, με παρακάλια δικά μου, περιμένουν το φορτηγό με όλα τα τεύχη του περιοδικού, γιατί ξημερώνει η 1η Οκτωβρίου 1970 και οι 4ΤΡΟΧΟΙ πρέπει να φτάσουν στο περίπτερο.
Ο Κώστας Μπιτσικώκος ήταν ο υπεύθυνος τότε δίπλα στο χώρο πίσω από το Δημαρχείο Αθηνών στην Ικτίνου. Τιμή τεύχους δραχμές 10, ημέρα Πέμπτη, και το περιοδικό κρεμιέται για πρώτη φορά στα περίπτερα.
Ένας χρόνος περνάει. Ήλθε ο Οκτώβριος του ’71. Καινούργιοι συνεργάτες ο Ροδόλφος Μορώνης, ή «κόκκινος Ρούντι», όπως τον λέγαμε, κι ας ήταν δικτατορία, ο Κάρολος Μπρούσαλης, ο Χρήστος Αργυρόπουλος, ο Αλέξης Σοφιανόπουλος, ο Δημήτρης Γιαννάκης, η Πέλλυ Λάλλα, και όχι μόνο. Γίναμε περισσότεροι, η τιμή πώλησης έμεινε στις 10 δραχμές, η ολοσέλιδη διαφημιστική καταχώριση στις 8.000, το 1/8 στις 1.000 δραχμές και 25.000 δραχμές το εξώφυλλο. Τώρα πώς έγινε αυτό να πουληθεί και το εξώφυλλο δεν ξέρω, αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω την έκφραση φρίκης του Κ.Κ. όταν γύρισε από κάποια χώρα μακρινή που είχε πάει να οδηγήσει, δε θυμάμαι τι, και είδε τον πρώτο τυπωμένο κατάλογο των διαφημιστικών χώρων του περιοδικού, μιας και, μέχρι τότε, χρησιμοποιούσα φωτοτυπίες.
Πώς, τώρα, στον τυπωμένο κατάλογο μπήκε και το εξώφυλλο ούτε που το θυμάμαι. Κοιτώντας με ο Κ.Κ. τα είπε όλα τόσο ξεκάθαρα με το βλέμμα του, που δε χρειάστηκαν λόγια. Με μαρκαδόρο έσβησε τη διαφημιστική θέση του εξωφύλλου, το οποίο από τότε μένει για τους αναγνώστες, και μόνο γι’ αυτούς, και πιστεύω (δεν ελπίζω) ότι πάντα έτσι ήτανε, και πάντα θα είναι, με όποιο τίμημα._ Σ. Κ.
4T OKΤΩΒΡΙΟΣ 1971
κάναμε τον καλύτερο χρόνο...
Κλείσαμε ένα χρόνο επιτυγχάνοντας ένα ασύλληπτο ρεκόρ.
Σε αυτόν το χρόνο...
Δοκιμάσαμε περισσότερα από 50 αυτοκίνητα, αφιερώσαμε πάνω από 550 σελίδες σε τεχνικά θέματα, θέματα οδήγησης και ασφάλειας, επισκεφθήκαμε τα ξένα εργοστάσια και ακόμα...
Λάβαμε μέρος στους αγώνες, για να σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας. Πήγαμε στο Τάργκα Φλόριο, στην Α. Αφρική και στη Σκανδιναβία, γράψαμε για το Σικελικό Εσπερινό, το Σαφάρι της Ανατολικής Αφρικής και το Τουντούρι Ράλλυ.
Τέλος, φτιάξαμε ένα περιοδικό που οι λέξεις «Δράσις», «Υπευθυνότης», «Προβληματισμός», «Έρευνα» δεν είναι όροι για... εξωτερική κατανάλωση.
Οι 4ΤΡΟΧΟΙ δε βγήκαν να κερδίσουν αγώνες!
Βγήκαν για να κερδίσουν εσάς, και πιστεύουν ότι... έκαναν τον καλύτερο χρόνο!